DERS 2

 DÎYALOG 1

Rojbaş!

HÊLÎN

MÎDYA 

HÊLÎN 

MÎDYA

HÊLÎN  

MÎDYA

HÊLÎN  

MÎDYA 

HÊLÎN 

MÎDYA 

HÊLÎN 

SÎDAR    

MÎDYA  

SÎDAR 

MÎDYA  

SÎDAR   

MÎDYA 

SÎDAR   

 

7243956

Rojbaş! Ez Mîdya me.

Rojbaş!

Hêlîn, tu yî?

Belê ez im.

Tu çawa yî, baş î?

Ez baş im. Sipas dikim. Tu çawa yî?

Ez jî baş im. Sipas . Sîdar li wir e?

.Erê,  li vir e.

Ez dikarim bi dîya te re bipeyvim?

Belê, deqekî raweste...

Alo!

Rojbaş Sîdar!

Haaa! Mîdya tu yî! Merheba!

Em îro hevdu dibînin ne wisa ye?

Belê, dîsa li eynî cîyî li benda min be.

Ez diçim Kafeteryayê,  were wir.

Temam, ez di saet çaran de li wir im.

Ferheng (sözlük)

 7=heft

 2 =du (dudu,     dido)

 4=çar

 3=sê (sisê)

 9=neh

 5=pênc

 6=şeş

 

 

rojbaş  

ez

tu

tu yî?

ew

em

belê

erê

baş

sipas dikim

heval

jin

dê (dayîk)

günaydın

ben

sen

sen misin?

o

biz

evet

evet

iyi

teşekür ederim

arkadaş

kadın

anne

 

mal

çawa?

raweste

deqekî

îro

wisa

dîsa

vir

li vir

li wir

rojnamevan

keç (keçik)

sal

ev

nasıl?

dur (bekle)

bir dakika

bugün

öyle

tekrar

bura, burası

burada

orada

gazeteci

kız

yıl

 

Rêzman (Dilbilgisi)

 

1. Pronavên kesîn (Şahıs zamirleri)

Kürtçede iki grup şahıs zamiri var.

 Birinci grup şahıs zamirleri                     İkinci grup şahıs zamirleri

 

  ez

  tu

  ew

 

  em

  hûn

  ew

 

ben

sen

o

 

biz

siz

onlar

 

 

 min

  te

  wî/wê

 

  me

  we

  wan

 

ben

sen

o

 

biz

siz

onlar

 

 bisekinin. 

 2. Türkçedeki  ”olmak” fiillinin karşılığı ”bûn” fiilidir.

Şimdiki zaman çekimi:

 

  im

  î    

  e

 

  in

  in

  in

 

Ez im

Tu î (yî)

Ew e

 

Em in

Hûn in

Ew in

 

 

benim

sensin

odur

 

biziz

sizsiniz

onlardir

 

 

İşaret sıfatları da eril ve çoğul hallerine bağlı olarak  /e/ veya /in/ alırlar.

Ev e (budur), Ew e (şudur)

Ev  in (bunlardır), Ew in (şunlardır)

TEKİL şahis sonekleri im, î, e, şayet bir önceki sözcük bir sesli ile bitiyorsa me, yî, ye şeklini alır.

ÇOĞUL şahıs soneki olan in ise ne şeklini alır

 

  TEKİL

 

  im, î, e

 

 

  me, yî, ye

 

 

 

  Ez kurd im

  Tu alman î

  Ew alman e

 

  (Ben Kürdüm)

  (Sen Almansın)

  (O Almandır)

 

  Ez gundî me

  Tu swêdî yî

  Ew zana ye

 

 (Ben köylüyüm)

  (Sen İsveçlisin)

  (O alimdir)

 

  ÇOĞUL

 

 in

 

 

  ne

 

 

  Em  kurd in

  Hûn kurd in

  Ew kurd in

  (Biz Kürdüz)

  (Siz Kürtsünüz)

  (Onlar Kürtür)

  Em  gundî ne

  Hûn swêdî ne

  Ew zana ne

 (Biz köylüyüz)

  (Siz İsveçlisiniz)

  (Onlar alimdirler)

 

NOT: ) Her nekadar "bûn"  fiili ayrı yazılsa da, bir önceki sözcükle birleşik tek sözcük gibi okunur. Örneğin;

”Ez kurd im”    [ Ez kurdim ]

"Em kurd in"   [ Em kurdin ]

"Tu baş î"   [ Tu başî  ]

 

3. Bûn fiilinin -şimdiki zaman- olumsuzluk hali:

Bûn fiilinin şimdiki zaman olumsuzluk biçimi “ne” veya “nîn-” (*) ögeleri kullanılarak iki türlü yapılır.

 

 

  A)     ne

 

B)     nîn-

 

 

  Ez ne kurd im

  Tu ne swêdî yî

  Ew ne swêdî ye

 

  Ez kurd nînim

  Tu swêdî nînî

  Ew swêdî nîne

 

  (Ben Kürt değilim)

  (Sen İsveçli değilsin)

  (O İsveçli değildir)

 

   Em ne kurd in

  Hûn ne tirk in

  Ew ne swêdî ne

 

 

  Em kurd nînin

  Hûn tirk nînin

  Ew swêdî nînin

 

  (Biz Kürt değiliz)

  (Siz Türk değilsiniz)

  (Onlar İsveçli değildir)

  

  Eğer cümlede nesne yoksa ne başta yer alır. ”Nîn-” li cümlelerde ise ”nîn-” yeri değişmez.    Örnek:

 

 

  Ne ez im

  Ne tu yî

  Ne ew e

  Ne em in

 

 

  Ez nînim

  Tu nînî

  Ew nîne

  Em nînin 

 

  (Ben değilim)

  (Sen değilsin)

  (O değil)

  (Biz değiliz)

 (*) Başta Celadet Bedirxan olmak üzere,  bazı yetkin dilbilimciler  ”nîn” ile yapılan olumsuzluk biçimini bir

yanlışlık olarak kabul ederler. Bu form da sıkça kullanıldığı için biz onu da burada  vermeyi gerekli gördük.

  

Temrîn/Alıştırmalar

1. Resimdeki metinleri türkçeye çevir.

2. Aşağıdaki cümlelerin kürtçesini yaz.

Hêlîn kızdır. Hêlîn iyidir. Sîdar kadındır. O annedir. O tahsillidir. Mîdya ve Sîdar arkadaştırlar. Onlar kadındır. Onlar şehirlidir.

Ben Almanım. Ben köylüyüm. Sen iyisin. Sen köylüsün. O İsveçlidir. O iyidir.  Biz arkadaşız. Biz evliyiz. Siz köylüsünüz. Siz iyisiniz.  Onlar gazetecidir. Onlar İsveçlidir.

3. Aşağıdaki on cümleden beş tanesinde "bûn" yanlış yazılmış. Onları bulup doğru yazabilirmisin?

 1- Em  kurd e. 2- Hûn baş in. 3- Tu baş im. 4- Sîdar rojnamevan in. 5- Tu kurd î. 6- Em gundî ne. 7- Hûn heval in. 8- Tu gundî ye. 9- Ez swêdî me. 10-Em heval î.

 4- Aşağıdaki cümlelerin olumsuzluk hallerini yaz.

 Em  kurd in.Hûn kurd in. Ew kurd in. Tu gundî yî. Hêlîn baş e. Em heval in. Tu rojnamevan î. Sîdar li vir e. Ew bajarî ne. Em in. Tu yî. Hûn  in.

Ev e. Ew e. Ev in. Ew in. 

 

 5- Aşağıdaki diyalogda boş bırakılmış yerlere uygun olan zamirleri yaz.

DÎYALOG 2

Şevbaş!

- Ooo!  merheba Ahmed! Ji zûda ye ....... hîç rastî hevdu nayên!

- Belê, zûda ye!  ....... çawa yî?

- ......  baş im. ...... çawa yî?

- Ez jî baş im, sipas dikim. Îdare ye.

- Û malbat, jin û zarok? 

- ...... jî baş in. ....... piştî du hefteyan bar dikin xanîyekî din.

- Li ser xêrê be! ....... li ku ye?

- ...... li taxa Bostan e. Gelekî nêzîkî Ofîsê ye.

- Çend ode ye?

- Sê ode û metbax. Lê metbax hinekî piçûk e.  

- Xanî nû ye, yan ...... jî wek ê berê kevn e?

- Belê xanî kevn e, lê xanîyekî nûtamirkirî ye.

- De ser xêrê be! Em ê rojekê bên serdana ...... .

- ...... bi xêr bên, em li benda ...... ne.

- De bi xatirê ...... .  Silavan bêje! Şevbaş! 

- Şevbaş! ...... jî silavan bêje!

 6- Diyaloğu aşağıdaki videodan dinle. 

Dîyalog 2